Lokale weetjes – Lokale gebruiken

Klederdracht

De plaatselijke klederdracht, zoals die soms nog gedragen wordt, komt oorspronkelijk uit het dorpje Embona en ziet er als volgt uit:

Het dameskostuum heeft een witte blouse (malola), met in het midden een paar plooien. Op de mouwen en op de plooien pronken prachtig geborduurde linten. Deze versieringen ontstonden in de tijd waarin men op Rhodos nog katoen plantte en schapen hield. Alle materialen waren dus aanwezig om mooie handwerken te maken.

De rok is bezet met bontgekleurde patronen (xofori), linten en strikken, is wijd en van zwart (vaak satijn) materiaal. De rok loopt hoog door tot op de borst alwaar het lijfje begint. Dit model is terug te zien op de muurschilderingen in Knossos. Men gaat er dan ook vanuit dat Kreta invloed heeft gehad op het ontwerp van de Embonese klederdracht.

De ceintuur is van kersenrood en gemaakt van wol of van zijde. Vroeger droegen de vrouwen er een klein mesje in (kazika) dat vast zat aan een mooi gesmede ketting.

Op het hoofd hoort een bontgekleurde sjaal (tsoelato) die op een speciale manier gewikkeld wordt.

In de winter hoort er een korte onderjurk bij waarvan de randen met kant zijn afgezet. En om het geheel compleet te maken, droegen de vrouwen lederen laarzen zonder hak, ter bescherming tegen slangenbeten

Geloof en bijgeloof  

Negentig procent van de Griekse bevolking is Grieks Orthodox. Dit geloof is goed te vergelijken met het Katholieke geloof. Er zijn wel een paar verschillen. Zo is het de priester toegestaan te trouwen, slaat men een kruis met drie vingers (duim, wijs- en middelvinger) tegen elkaar aan, van voorhoofd naar borst, van rechts naar links, kan men hier tot drie maal toe trouwen in de kerk, kust men de ikonen en is de paus hier niet erkend.

Naamdagen in Griekenland        

In heel Griekenland wordt het fenomeen “naamdag” gevierd. Dit is een religieus feest ter ere van de heilige die deze naam tijdens zijn of haar leven droeg. De naamdagen vallen op de dag waarop die betreffende heilige gestorven is. Een bekend voorbeeld is Sint Nicolaas. Hij stierf op 6 december in het jaar 342. Iedere Griek die zijn naam draagt, viert op deze dag zijn of haar “naamdag”. Want bijna alle namen kunnen zowel aan zonen als aan dochters gegeven worden. Zo kan de naam Nicolaas verandert worden in Nicoletta. En daar alle Grieken een Grieks Orthodoxe naam krijgen bij de doop, hebben ze dus allemaal een eigen naamdag. Het feest wordt gevierd op de dag voor de eigenlijke naamdag. Dit noemt men “panajirie”. Je kunt het vergelijken met een bazaar in de open lucht in Nederland. Er is een kerkdienst en nadien wordt er gedanst en gegeten. Meestal begint het feest rond 21.00 uur ‘s avonds. Waarom nu al deze informatie? Welnu, als u op Rhodos bent tijdens een van deze naamdagen, is het zeker de moeite waard om dit feest mee te maken. Het is een gebeuren waar maar weinig toeristen vanaf weten en het is zo iets typisch Grieks, dat het zonde zou zijn het aan u voorbij te laten gaan. Hieronder een overzicht van de bekendste naamdagen op Rhodos, waar een panajirie aan verbonden is: kijk ook eens op Greek namedays

De Doop      

Een kind wordt hier meestal gedoopt als het een leeftijd heeft van drie maanden tot drie jaar. Er wordt dan een naam gegeven aan het kind, dat voor de doop alleen nog met koosnaampjes werd aangesproken. Vroeger was het gebruikelijk dat de peters en meters de naam gaven bij de doop. Dit was

en is in de meeste gevallen de naam van de opa of oma. Vroeger gebeurde dit niet in overleg met de ouders. Nu wel en beslissen zij zelf over de naam. Een uitzondering op de regel is de naamgeving aan een kind als een soort “belofte” aan een heilige. Het komt wel eens voor dat ouders een belofte doen in een gebed en bij de naamgeving wordt deze heilige dan op deze manier geeerd. Ik denk hierbij met name aan de naam “Tsambikos” voor een jongen en “Tsambika” voor een meisje. Dit is een naam die uit Rhodos afkomstig is. Hier staat een berg “Tsambika”, genoemd naar de heilige moeder Maria Tsambika. Vrouwen die problemen hebben met zwanger worden, moeten deze berg blootvoets beklimmen, bidden de hele nacht op hun knieen in het kleine kapelletje bovenop de berg en smeken zo om vruchtbaarheid. Als zo’n vrouw nadien zwanger wordt, geeft zij het kind in de regel de naam van de heilige. Tsambika dus. Bij de doop moet minstens 1 peter of meter aanwezig zijn die de naam geeft. Omdat de kosten allemaal voor deze peter of meter zijn, is het gebruikelijk meerdere personen te vragen. Zo kunnen de kosten gedeeld worden en blijft het betaalbaar, want de peters en meters betalen voor: de doopkleren, de kaarsen, de priester, de lakens, de bruidsuikers (doopsuikers), een gouden kruis voor het kind en na de doop ook nog kleren, dekens ondergoed en schoenen. Dat kan soms flink in de papieren lopen. Tijdens de doop staat de moeder symbolisch haar kind af aan God en mag daarom niet aanwezig zijn. Na afloop staat zij bij de uitgang van de kerk te wachten om haar kind in ontvangst te nemen en de naam te vernemen die aan het kind gegeven is.

De Bruiloft   

In de kleinere dorpen is het normaal dat een paar dat elkaar nauwelijks kent al binnen een maand of drie gaat trouwen. Waarschijnlijk om de maagdelijkheid van de bruid te garanderen. Hoewel het toerisme op Rhodos veel invloed heeft op de normen en waarden van de Grieken, is men hierin nog steeds een beetje ouderwets. De bruiloft hier is een heel ritueel. Het eerste wat er gebeurt is een soort van aankondiging van de bruiloft. De familie van de bruid bakt sesamkoekjes en deelt die (in grote hoeveelheden) uit aan familie en vrienden van de bruidegom bij wijze van uitnodiging. Aan de hoeveelheid van de koekjes kan de geinviteerde opmaken hoezeer zijn of haar aanwezigheid gewenst is op de bruiloft. De acceptatie van deze uitnodiging wordt weer beantwoord met een mand, gevuld met levensmiddelen, zoals suiker, rijst, bloem, snoepjes, spaghetti en een cadeau. Deze mand moet bezorgd worden bij de bruid. Dit gebeurt ook andersom. Dus de familieleden van de bruidegom zorgen ervoor dat iedereen van de kant van de bruid wordt uitgenodigd. Om er zeker van te zijn dat iedereen de juiste datum van de bruiloft kent en ook om anderen uit te nodigen die geen koekjes hebben ontvangen, stuurt men een week voor de bruiloft nog een kaart. De cadeautjes worden in deze week bij het bruidspaar bezorgd. Dus niet tijdens de dag zelf. Meestal vindt de bruiloft plaats op een zondag. De vrijdag daarvoor wordt het bed van het bruidspaar opgemaakt. Alle gasten van de bruid komen samen in het toekomstige huis van het bruidspaar. Er wordt wierook aangestoken en gezongen. Als het toekomstige echtpaar arriveert met zijn familie en vrienden wordt er een lied gezongen waarin de familie van de bruid de familie van de bruidegom uitnodigt binnen te komen en het huis als de hunne te beschouwen, waarop de familie van de bruidegom zingend de uitnodiging accepteert en beschrijft hoeveel rijkdom ze mee hebben gebracht. Langzaam stroomt de hele menigte naar binnen en verzamelt zich in de slaapkamer. Het bed is nog helemaal kaal. Ongehuwde meisjes worden dan gevraagd het bed met witte lakens op te maken. Er wordt weer gezongen en als de meisjes bezig zijn haalt de moeder van de bruidegom tot drie keer toe de lakens met een ruk weer van het bed. Zij wil dat haar zoon goed verzorgd wordt in zijn nieuwe huis en alleen het beste is goed genoeg. Symbolisch dan. Als de moeder van de bruidegom dan na drie keer tevreden is en het bed helemaal is opgemaakt, wordt er door alle aanwezigen geld, bruidsuikers en kinderen op gegooid. Voor rijkdom, geluk en vruchtbaarheid. Bovendien wordt het bruidspaar behangen met goud. Kettingen, armbanden en ringen worden tevoorschijn gehaald en geschonken. Weer zoals met de koekjes. Familie van de bruid aan de bruidegom en familie van de bruidegom aan de bruid. Dit als teken van acceptatie. De dag van het trouwen zelf is ook vol rituelen. De bruid wordt aangekleed door haar familie, de bruidegom door de Zijne. Onder gezang wordt door de vader van de bruidegom het overhemd aangegeven en dichtgeknoopt. Dan komt de moeder met de broek. Broers en zussen met sokken, colbert, stropdas en andere kledingstukken. Als de bruidegom klaar is, komt de rest om hem te feliciteren en geld te geven. Bij de bruid gebeurt min of meer hetzelfde. Als het paar klaar is, wordt de gang naar de kerk ingezet. Nu is het zaak dat de bruidegom eerst aankomt. Dit vereist enig overleg. Onder begeleiding van muzikanten wordt de bruidegom zingend naar de kerk geleid door zijn familie. Op het kerkplein wacht men dan op de bruid en wordt er alvast gedanst. Als de bruid arriveert, dansen alle familie en vrienden nog even samen en dan betreden zij de kerk. Tijdens de plechtigheid krijgen de bruid en de bruidegom twee kransen op hun hoofd, die met een mooie lint aan elkaar verbonden zijn. Deze kransen zullen de rest van het huwelijk zorgvuldig bewaard blijven. Als de priester het echtpaar dan in huwelijkse staat heeft verbonden, maakt het echtpaar drie rondjes om het altaar. De aanwezigen slaan dan op hun rug. De getuigen die achter het echtpaar aanloopt, vangen deze klappen op, die symbolisch de klappen van het leven voorstellen. Na de plechtigheid wordt er een groot feest gegeven, waar iedereen bij aanwezig is. Ik heb het dan over een man of 400. Iedereen eet en drinkt op de gezondheid van het bruidspaar. Er wordt gedanst en gezongen. Dit grote feest is een bijzonder gebeuren en als u er eens getuige van bent, kunt u best even aanschuiven en genieten van de ongekunstelde griekse hartelijkheid.

De begrafenis   

De dood is overal even verdrietig. De begrafenis is echter overal verschillend. Als er op Rhodos iemand overlijdt, weet iedereen het nog op dezelfde dag. In de dorpen luidt de kerkklok. Een eenzame slag van de klok om het half uur geeft een ieder te kennen dat er iemand is overleden. Vervolgens is het zaak aan een ieder om te vernemen wie dat dan is geweest. Meestal kom je op het kerkplein wel alle details te weten. Als het een bekende van je is, koop je vervolgens bloemen. Deze bloemen neem je mee naar het huis van de overledene die daar ligt opgebaard. De bloemen worden zorgvuldig in de kist bij de overledene gelegd. Zo wordt de hele kist opgevuld op het hoofd van de overledene na. In de handen heeft de overledene een ikoon die wordt gekust door de mensen die afscheid komen nemen. Vaak nog dezelfde dag en anders de dag erna, wordt de overledene naar zijn of haar laatste rustplaats gebracht. Dit moet zo snel in verband met de warmte. Als er een nacht overheen gaat, wordt er tijdens deze nacht gewaakt door alle familie en vrienden. Hier is er voor de nabestaanden geen gelegenheid om even met de overledene alleen te zijn. De hele dag en nacht komen er mensen langs om afscheid te nemen. Na de kerkdienst voor de begrafenis, wordt men nogmaals in de gelegenheid gesteld om afscheid te nemen en de nabestaanden te condoleren. Daarna wordt de kist op de schouders van familie en vrienden naar de begraafplaats gebracht. De hele stoet loopt er achteraan. Wat er gebeurt tijdens deze optocht is voor ons Nederlanders onbegrijpelijk, maar hier heel gewoon. De bewoners van de huizen waar de stoet langskomt, sluiten alle ramen en deuren. Dit om de dood aan hun huis voorbij te laten gaan. Vervolgens legen ze een glas water op straat. Dit doen ze voor de rust van de ziel van de overledene. Dan komen ze naar de straat toe en slaan een kruis. Bij het graf leest de priester nog een laatste gebed. De aanwezigen gooien vervolgens drie handjes aarde in het graf en gaan weer terug naar huis. Op zich is dit een heel onrustig gebeuren. Er wordt nauwelijks geluisterd naar de priester. Iedereen is bezig met hoe de kist het graf in moet worden gelaten, wanneer de olie toegevoegd moet worden en nog meer van dit soort onbenulligheden. Maar zo gaat het er hier altijd aan toe en niemand kijkt daar vreemd van op.

Het boze oog    

Het boze oog heeft alles te maken met afgunst. Men voelt zich hier enorm bedreigd door de “wetenschap” dat iemand je min of meer kan beheksen alleen maar door een “boos” oog op je te richten. Een voorbeeld: Iemand koopt een nieuwe auto. Een vriend bekijkt de auto goedkeurend en zegt tegen de eigenaar dat de auto bij hem in de smaak valt. De volgende dag rijdt de gelukkige autobezitter tegen een stoeprand en veroorzaakt zo een kras op zijn nieuwe auto. Nu zal hij niet zichzelf voor zijn hoofd slaan, maar zijn vriend beschuldigen van het bezitten van een “boos oog”. Er zijn honderden voorbeelden te noemen van beschuldigingen, maar dat wordt misschien een beetje saai. Ik wil alleen nog even “waarschuwen” op het gebied van kinderen. Hier zal men nooit zeggen dat een baby mooi, lief, schattig is. Men is veel te bang dat er iets met het kind gebeurt en dat men dan aangewezen wordt als de veroorzaker. Nee, het kind is lelijk en stout. Vergist men zich per ongeluk en zegt toch iets positiefs, dan wordt dat gelijk gevolgd door “ftoe, knoflook, ftoe, knoflook” en spuwt men daarbij op de grond, als wilde men deze afgunstige woorden uitspuwen. Nu denkt u misschien dat u deze situaties kunt vermijden door gewoon niets te zeggen. Fout. Men kan ook beschuldigd worden van afgunstige gedachten. Een voorbeeld: Een echtgenoot maakt een lekker bakje koffie voor zichzelf. Zijn vrouw komt de keuken binnen, kijkt naar haar man die koffie aan het drinken is, kijkt vervolgens naar het koffiezetapparaat en ziet dat deze leeg is. Zij gaat voor zichzelf ook een kopje zetten. Ze staat met haar rug naar haar echtgenoot toegekeerd. De man voelt zich een beetje schuldig, maar er valt niets meer aan te doen. Dan verbrandt hij zijn mond aan de koffie. Hij zal niet zichzelf beschuldigen van onvoorzichtig gedrag, maar zijn vrouw verwijten maken dat zij hem die koffie niet heeft gegund. Ook hier zijn nog vele voorbeelden van te geven, maar ik denk dat het zo wel duidelijk is. Als iemand nou zo’n dag heeft, waarvan wij zeggen dat hij beter in bed had kunnen blijven liggen, gaat zo iemand er al snel van uit dat hij “slecht” is “bekeken”. De enige oplossing is zich te laten “ontogen” (letterlijke vertaling vanuit het Grieks). Dit “ontogen” kan alleen gebeuren door iemand die de juiste rituelen en woorden kent. Het hele ritueel weten meestal alleen oudere vrouwen toe te passen. Sommige jongere vrouwen en mannen kennen alleen de woorden en die kunnen gewoon door de telefoon worden uitgesproken. De oudere vrouwen echter gebruiken olie en wierook en daarvoor moet de “beoogde” lichamelijk aanwezig zijn. Ze gaat als volgt te werk: Ze steekt een paar bolletjes wierook aan. Daarna doet ze in een diep bord wat water en olie. De olie blijft op het water drijven en is vlak. Met de wierookbrander maakt ze gebaren in de vorm van een kruis boven de “beoogde”, onder begeleiding van de verlossende woorden. Hierbij valt ook een paar keer het woord “knoflook” en wordt er tevens op de grond gespuwd. Als dit ritueel klaar is, hevelt ze de wierook over in het bord. Nadat het gesis is gestopt, verschijnt er in de olie 1 of meer luchtbellen. Aan het aantal luchtbellen en de grootte ervan kan men zien in welke mate men beoogd is. Gelukkig is men weer gezuiverd na dit ritueel en kan men weer met een gerust hart de straat op. Het is al met al een behoorlijke toestand die gelukkig voorkomen kan worden, door het dragen van een talisman in de vorm van een blauw oog. Deze mag echter niet gekocht worden door de persoon zelf, maar moet geschonken worden door een ander. Zo’n blauw oog is te koop bij elke juwelier in de vorm van een kettinghangertje of als een bedeltje voor een armband. Het heet “mati” en betekent letterlijk “oog”. Een leuk souvenir misschien voor thuis.

Toekomst lezen uit koffiedik  

U bent niet in Griekenland geweest, als u niet een klein kopje echte Griekse koffie heeft gedronken. De koffie wordt altijd vers gezet en dat gebeurt als volgt: Men schept een lepeltje koffie en een lepeltje suiker in een “brikkie”(heel klein pannetje). Men vult het pannetje verder met water en zet het op het vuur. Af en toe even roeren tot de koffie kookt. Het water wordt dan met koffie en al in het kopje geschonken. Onderin het kopje zit dus de prut die niet opgedronken dient te worden. Het prut kan wel dienen voor het lezen van de toekomst. Na het drinken van de koffie, zet u het schoteltje op het kopje en keert u het kopje om. U kunt het nu omgekeerd neerzetten om het even uit te laten lekken. Na een paar minuten is de koffie hard geworden en is er een tekening op de bodem van het kopje te zien. Het lezen van het koffiedik gebeurt in drie etappes. De eerste etappe is het lezen van de onderste gedeelte van de kop. Als het koffiedik daar dik en donker is voorspeld dat niet veel goeds. Maar als deze hoedanigheid een beetje doorloopt naar boven, betekent dat de slechte tijden tijdelijk zijn en er weer betere tijden aankomen. Als er bijna geen koffiedik aan de bodem vastzit, betekent dat de toekomst rosekleurig is er een vrolijk vooruitzicht. De tweede etappe is het bekijken van de plek waar het oortje zit. Hier voorpelt het koffiedik de nabije toekomst, terwijl de rest van het kopje de verre toekomst voorspelt. De figuren in het kopje hebben allemaal een betekenis. Bijvoorbeeld: een doorlopende lijn in het kopje betekent een reis, de lengte ervan vertelt iets over de afstand van deze reis. Als er met deze lijn een andere lijn parallel loopt, betekent dat er iemand meegaat. Een letter is de beginletter van de naam van een bekende die aan u denkt. Een hond betekent dat een goede en betrouwbare vriend van zich laat horen. Een slang staat voor een hartewens die uitkomt. Een haan zegt dat er goed nieuws onderweg is. En een boog of deuropening voorspelt een belangrijke ontmoeting of gesprek

Olijfolie

Vroeger werden de olijven tot olie geperst met een grote, ronde maalsteen, voortgetrokken door een ezel. Het moesje (olie, water, pitten, schilletjes en bladeren) werd vervolgens gezeefd en wel opgevangen in een strak geweven zak. Deze liet men enige tijd staan, zodat het water (dat zwaarder is dan olie) kon bezinken en de olie bovenop kwam te drijven. De olie hevelde men dan over naar een andere zak. Dit proces besloeg zo een halve dag. Tegenwoordig hebben de oliefabrieken geautomatiseerde persen en centrifuges om binnen 24 uur zo’n 50 ton olijven te verwerken. Het proces:

Na de oogst moeten de olijven het liefst dezelfde dag naar de fabriek gebracht worden om oxydatie en verzuring van de olijven te voorkomen. Hier wordt de oogst eerst schoongemaakt. Dat wil zeggen: de aarde en bladeren worden gescheiden van de olijven. Dit gebeurt met de “schoonmaakmachine”. Daarna gaan de olijven naar de molen. Deze slaat of maalt de olijven (met pit en al) tot moes. Deze moes wordt op platen gelegd die vervolgens de pers in gaan. Bij dit proces mag de temperatuur niet hoog oplopen, want anders gaat dat ten koste van de smaak. De temperatuur wordt automatisch gecontroleerd en komt niet hoger dan 45 graden Celsius. De pers wringt de olijfsap en olie eruit en houdt een vezelachtig papje achter, wat weer gebruikt kan worden voor bijvoorbeeld de bekende olijfoliezeep. Nu moet het water nog van de olie gescheiden worden. Dit gebeurt met een oliecentrifuge. Daarna moet de olie opgeslagen worden, bij voorkeur in glazen karaffen. De fabriek neemt voor het verwerken van de olijven geen geld aan van de boeren, maar vraagt tien procent van de olie. Zo wordt iedereen er beter van.Olijfolie staat bekend als een zeer goede olie voor salade, maar is ook geschikt voor de frituurpan en koekepan. Het is een gezonde olie, die bij praktisch niemand maag of darmproblemen veroorzaakt.

Meer olijfolie

De witte bomen 

Het feit dat de stammen van de bomen vaak wit geschilderd (witgekalkt) zijn in Griekenland dient voornamelijk om de mieren en ongedierte te bestrijden. Bovendien ziet het er nog leuk uit ook!

De rozenkrans  

De rozenkrans die de meeste Griekse mannen in hun handen houden terwijl ze buiten het ‘kafeneion’ (Cafe in Griekenland) zitten, heeft geen religieuze betekenis. Het is enkel een manier om de tijd te doden. Probeer het en koop er één, het is werkelijk veel moeilijker om er mee te zwaaien dan het lijkt.

De ijzeren staven        

De ijzeren staven die uit de daken steken dienen enkel en alleen voor de eventuele latere uitbreiding van het huis. Ze hebben NIETS te maken met vrijstelling van belasting, zolang het huis nog niet klaar is. (Alhoewel dat een goed verhaal is)!

Alleen eten en wachten in een taverna in Griekenland 

Wie zonder gezelschap in een taverne zit, kan vrij lange tijd wachten op een kelner. In Griekenland is het hoogst ongebruikelijk dat iemand alleen eet. Hij/Zij moet toch op iemand zitten wachten?! Het komt erg onbeleefd en aanmatigend over s de kelner de bestelling zou opnemen voor alle gasten zijn aangekomen. Dit is wel veranderd in de grote toeristische plaatsen, en in het bijzonder voor toeristen, maar het kan je nog overkomen in dorpjes op Kreta en in Griekenland.

Cash betalen    

Wanneer de Grieken uit eten gaan, zullen ze altijd cash betalen. GEEN cheques noch kredietkaarten! Bovendien hebben ze altijd genoeg geld op zak om het eten van de anderen te betalen. Een rekening niet kunnen betalen zou ongelooflijk vernederend zijn.

Een lening voor een huis verwerven   

Onafgewerkte gebouwen zie je in heel Griekenland. De reden is dat Grieken bouwen wat ze vandaag de dag nodig hebben en dat ze rest van het gebouw voorlopig onafgewerkt laten. Het lijkt alsof Grieken constant huizen aan het bouwen zijn – en dat zijn ze inderdaad. De meeste Griekse ouders bouwen een huis voor iedere dochter, maar niet voor hun zonen (omdat er verondersteld wordt dat zij een meisje zullen huwen dat een huis van haar ouders zal krijgen). Het is dikwijls ook de dochter dat het huis van haar ouders of haar grootouders erft wanneer die sterven.

De Griekse sociale zekerheid     

De Griekse sociale zekerheid (IKA) is nog in volle ontwikkeling. Als men financiële problemen heeft, zal men eerst in familiekring hulp vragen. De familie zal je het geld onvoorwaardelijk lenen, en dan wordt het een zaak van eer om de lening terug te betalen.

De Griekse toiletten   

Je kan verbaasd staan en soms ronduit walgen van de staat van de Griekse openbare toiletten. Een deel van de verklaring is dat de Grieken zelf nooit openbare toiletten gebruiken. Een Griek zal altijd al het mogelijke doen om zijn eigen toilet te gebruiken! Dit is dus vooral een probleem voor de toeristen!

De Griekse mannen in het kafenion (cafe)         

Je zou de indruk kunnen krijgen dat Griekse mannen altijd op café zitten te drinken. Ze gaan wel veel naar het kafenion, maar niet continu, en slechts zelden voor lange tijd. Soms drinken ze enkel een Griekse koffie. De meeste onder hen blijven er slechts een heel korte tijd, juist lang genoeg om de laatste nieuwtjes te horen en ook om een afspraak te maken met bijvoorbeeld de plaatselijke elektriciën of metselaar. Natuurlijk kunnen ook de Griekse vrouwen naar het kafenion gaan, maar de meeste vrouwen willen dat niet. Uiteindelijk horen ze alle roddels van hun man wanneer die thuiskomt. Twintig jaar geleden vond je altijd minstens 2 kafenions in het dorp, hoe klein het ook was, maar steeds in verschillende kleuren. De kleur duidde de politieke partij aan van de eigenaar. Op deze manier werden politieke twisten vermeden. Zeer praktisch! Dat komt soms nog voor, maar het wordt zeldzamer met de tijd omdat zich steeds minder mensen voor de politiek interesseren.

Diefstal

Diefstal komt zeer zelden voor in Griekenland. Het wordt eenvoudigweg als te vernederend beschouwd om dingen of geld van andere mensen te stelen. Aan de andere kant is het OK om iemand te bedriegen of beet te nemen – vooral als die persoon hen niet bevalt.

De Griekse priester        

Je ziet de Griekse priesters – of pappas, zoals zij worden genoemd – overal. Je kan er immers niet naast kijken met hun lang, zwart kleed en hun hoge hoed. Ze zijn niet verplicht om steeds hun priesterkleren te dragen, maar ze doen het meestal wel, uit praktische overwegingen en omdat ze op die manier gemakkelijker herkenbaar zijn. De Griekse priester kan huwen en kinderen hebben, zoals in de lutherse Kerk. Je zal echter nooit een vrouwelijke priester zien. Dat is namelijk geen traditie en het is ook niet toegelaten in de Grieks Orthodoxe Kerk.

Dingen die je zullen overkomen als toerist in Griekenland:

Betalen voor een ligbed

Op de meeste stranden zal je moeten betalen voor een ligbed en een parasol. Als je denkt dat het hier enkel gaat om het aftroggelen van geld van de toeristen, dan ben je verkeerd. In Griekenland is het uitbaten van een stukje strand een job. Iemand zoekt jaarlijks naar een strandje en betaalt een bedrag om de toelating te krijgen om z’n ligbedden en parasols te installeren. Gedurende het seizoen is het dan zijn verantwoordelijkheid om dit strand schoon te houden. De prijs variëert al naargelang de locatie van het strand en de voorzieningen die er zijn (taverna, toiletten, douches). De toeristenpolitie ziet erop toe dat hij zijn job naar behoren uitoefent.

GMT-Tijd       

In Griekenland moet je leren leven met de GMT-tijd, en in dit geval is het een afkorting voor “Griekse Misschien Tijd”. De Grieken hebben een zeer verschillende visie op het fenomeen ‘tijd’. Wanneer de bus aangekondigd is om 10.30, dan zal hij aankomen tussen 10 en 11, afhankelijk van de drukte, hoeveel mensen de chauffeur is tegengekomen en hoeveel keer hij een babbeltje voelde opkomen, en nog vele andere dingen. Misschien vertelt een plaatselijke inwoner wel dat de bus zal aankomen NA 4 uur in de namiddag! Dan heeft hij in ieder geval niet teveel beloofd. De Grieken laten zich niet leiden door de klok. Ze hebben ook een andere opinie over wanneer het ochtend, middag of avond is. Men wenst je goedemorgen tot 12 uur. Als je een afspraak hebt in de ‘namiddag’, dan bedoelt men ten vroegste om 18 uur! In Griekenland eet men ‘s avonds ten vroegste om 9 uur. Bovendien zal niemand er raar van opkijken als je om 10 uur ‘s avonds iemand opbelt. Maar, ‘siësta’tijd, tussen 15 uur en 17 uur, is heilig. Iemand storen tijdens de siësta wordt absoluut niet gewaardeerd.

Een Griekse Kerk of een klooster bezoeken  

Als je een Griekse Kerk of een klooster wilt bezoeken, moet je behoorlijk gekleed zijn. Het wordt als onbeleefd beschouwd om een kerk binnen te treden als je schouders en knieën onbedekt zijn. Deze regel geldt zowel voor mannen als voor vrouwen. Dus, wil je als toerist respect tonen voor het land dat je bezoekt, hou daar dan rekening mee.

Uitgenodigd worden door een Griek 

Wanneer je door een Griek uitgenodigd wordt voor een etentje of een drankje, probeer dan NOOIT om “de rekening in twee te delen” zoals we gewoonlijk in Noord-Europa doen. Ik ken toeristen die vriendelijk wilden zijn voor hun gastheer van de avond, en de rekening uit zijn handen sleurden en betaalden. Nooit was een vriendschap zo snel bekoeld, want hierdoor werd de Griekse man ongelooflijk in verlegenheid gebracht.

Uitgenodigd worden in een Grieks huis

Wanneer je uitgenodigd wordt bij een Griek thuis, denk er dan aan om iets mee te nemen voor de gastheer. Bloemen en chocolade zijn het meest gebruikelijk. Als het ter gelegenheid van een naamdag is, dan moet je een geschenk meebrengen, dat je afgeeft als je aankomt. Het geschenk wordt, samen met de andere geschenken, op een tafel gezet – ongeopend. De Griek zal de geschenken openen als alle gasten weg zijn. Als hem of haar het geschenk niet bevalt, hoeven ze niet te doen alsof. Het is eigenlijk een zeer praktische gewoonte.

Fooien geven   

Ook al wordt overal beweerd dat fooien inbegrepen zijn in de prijs, toch is het de gewoonte om een fooi te geven wanneer je tevreden bent met de service die je gekregen hebt. Ongeveer 10 % is gebruikelijk. Maar let op om niet ‘te veel fooi’ te geven. Dit verhaal illustreert waarom: enkele vrienden wilden de ober van het hotel, waar ze 2 weken verbleven hadden, een fooi geven. Dus gaven ze de laatste avond 10.000 drachmes. Toen ze 10 stappen van hun tafel verwijderd waren, stond de ober voor hen en zei dat ze zich met het Griekse geld vergist hadden. Ze legden hem uit dat dit niet klopte. De ober vergezelde hen naar de bar, waar ze koffie dronken en metaxa en later andere dranken en ouzo. Toen ze de barman de rekening vroegen, die ondertussen meer dan 10.000 drachmes bedroeg, bleek deze al betaald te zijn door de ober aan wie ze de fooi gegeven hadden.